by 
Fluor to jeden z pierwiastków niezbędnych do życia. Człowiek magazynuje około 3 mg fluoru na kilogram masy ciała. Znajduje się w większości tkanek, ale najwięcej jest go w zębach i kościach. Poniższy artykuł przedstawi podstawową charakterystykę fluoru. Co więcej, sprawdzimy również jaka jest zależność między fluorem a inteligencją, oraz czy bezpieczne jest korzystanie z suplementacji skupiającej się na fluorze.
Dla człowieka głównymi jego źródłami są woda i jedzenie. Kiedy kilkadziesiąt lat temu odkryto dobroczynny wpływ fluoru na kondycję uzębienia, w wielu krajach rozpoczęto praktykę zwiększania ilości fluoru w wodzie pitnej. Dziś, mamy za sobą już szereg badań naukowych i nasza wiedza na temat fluoru jest znacznie szersza. Posiadając dokładniejsze informacje na temat działania tego pierwiastka, możemy znacznie lepiej dostosować ilość jego spożycia i dbać o to, aby utrzymać jego zawartość w naszych organizmach na odpowiednim poziomie.
Właściwości fluoru
Fluor najbardziej znany jest z działania przeciwpróchniczego i bakteriobójczego. To właśnie dlatego znaleźć go można w składzie prawie każdej pasty do zębów. Pierwiastek ten powoduje zablokowanie enzymów bakteryjnych w jamie ustnej, dzięki czemu wszystkie spożywane przez nas cukry nie są przetwarzane w kwasy powodujące uszkodzenia uzębienia i próchnicę. Niski poziom fluoru może prowadzić do zmniejszenia twardości szkliwa zębów lub do obniżenia wytrzymałości kości. Coraz częściej mówi się jednak o szkodliwych właściwościach fluoru i jego negatywnym wpływie na wchłanialność magnezu i wapnia.
Zapotrzebowanie na fluor
Ilość magazynowanego w organizmie fluoru jest dość niska a zatem zapotrzebowanie na ten pierwiastek jest niewielkie. Zależy ono od wieku, płci oraz masy ciała. Dzienne zapotrzebowanie na fluor jest znacznie niższe u dzieci niż u osób dorosłych. W wieku do 3 lat powinno się dostarczać ok 0,7 mg fluoru na dobę. Wartość ta rośnie wraz z wiekiem i u nastolatków między 14, a 18 rokiem życia zapotrzebowanie dziennie na fluor wynosi ok. 2 mg. Dorosła kobieta powinna dostarczać go w ilości 3,1 mg na dobę, a dorosły mężczyzna – 3,8 mg na dobę.
Naturalne źródła fluoru
Ze względu na niskie zapotrzebowanie na fluor najczęściej wystarczające dla dorosłego człowieka jest dostarczanie go w naturalnie występującej postaci, czyli w wodzie i pożywieniu. Fluor można znaleźć w takich produktach spożywczych jak: herbata, ryby, produkty zbożowe, warzywa liściaste czy piwo. Jeżeli chodzi o wodę pitną, to zawartość fluoru, mimo odejścia od praktyki fluoryzacji wody, wynosi w Polsce od 0,2 do 0,5 mg na litr wody. Oznacza to, że dorosła kobieta dostarcza aż 2/3 zapotrzebowania dziennego na fluor poprzez wypicie dwóch litrów wody dziennie.
Produkty suplementujące i inne źródła fluoru
W aptekach dostępne są także suplementy diety, które pomogą uzupełnić poziom fluoru. Należy jednak pamiętać o jego wysokiej zawartości w często spożywanych produktach i wodzie. Decydując się na użycie suplementu, szczególnie bez konsultacji z lekarzem, łatwo narazimy się na przekroczenie dopuszczalnej dawki. Zawsze trzeba brać pod uwagę niepożądane skutki uboczne wynikające z przedawkowania danego pierwiastka, które mogą być równie silne jak skutki niedoboru.
Produkty spożywcze pozwalają na uzupełnienie poziomu fluoru we krwi. Pierwiastek ten jest jednak obecny w dużej dawce, w większości past do zębów. Dostarczany w ten sposób fluor magazynowany jest głównie w uzębieniu, ale może przenikać także do krwi. Używając środków do higieny jamy ustnej należy być ostrożnym i stosować zawsze ilość zalecaną przez producenta, nie większą. W przypadku dzieci zaleca się stosowanie past bez fluoru. Czasem ciężko przypilnować malucha i ustrzec przed przypadkowym dostarczeniem dużych ilości fluorków.
Skutki niedoboru fluoru
Niedobór fluoru, podobnie jak wielu innych pierwiastków, przynosi szereg negatywnych skutków. Pierwszą dolegliwością, która dotyka osoby z niedoborem fluoru jest osłabienie szkliwa nazębnego oraz próchnica. Fluor wykazuje silne właściwości chroniące i wzmacniające zęby. Ma działanie neutralizujące kwasy zawarte w pożywieniu. W przypadku gdy mamy go za mało, zęby będą znaczniej bardziej narażone na uszkodzenia.
Poza wzmocnieniem szkliwa, fluor działa także pozytywnie na układ kostny. Niedobór pierwiastka prowadzi zatem do osłabienia tkanki kostnej a nawet jej kruchości czy łamliwości.
U osób z niedoborem fluoru zauważa się również niską wchłanialność żelaza. Może to być bardzo istotne szczególnie dla kobiet w ciąży, które w tym okresie są znacznie bardziej narażone na anemię, a ich organizmy wymagają szczególnej troski.
Efekty przedawkowania fluoru
Wiele osób w obawie przed negatywnymi skutkami niedoboru fluoru decyduje się na dostarczanie go w większych ilościach niż dotychczas poprzez zażywanie suplementów. Nie zawsze będzie to słuszny wybór. Łatwo jest źle ocenić ilość dostarczanego fluoru i zapomnieć o tym jak dużo jest go w wodzie i spożywanych pokarmach. Taka nierozwaga prowadzi do szybkiego przedawkowania fluoru.
Pomimo właściwości wzmacniających uzębienie, nadmiar fluoru może powodować uszkodzenia szkliwa oraz występowanie plam na zębach. W stanie przedawkowania tego pierwiastka częstą dolegliwością są także bóle stawowe. Ponadto, nadmiar fluoru może prowadzić do poważnych zaburzeń układów: nerwowego, pokarmowego czy zaburzeń pracy mięśniowej. Jednym z najbardziej niespodziewanych skutków nadmiaru fluoru jest wzrost ryzyka zachorowania na nowotwór.
Szkodliwe właściwości fluoru
Pomimo iż fluor wykazuje wiele właściwości wpływających pozytywnie na funkcjonowanie organizmu człowieka to jednak może okazać się równie szkodliwy. Tak jak większość pierwiastków będzie wywoływał negatywne skutki w chwili jego przedawkowania. W przypadku fluoru jednakże, mówi się o jego szkodliwym działaniu nawet przy dostarczaniu go w niewielkich dawkach.
Jony fluorkowe posiadają szczególne właściwości biochemiczno-fizyczne, dzięki którym z łatwością przenikają przez wszystkie tkanki twarde i miękkie narządowe. Powoduje to kumulację fluoru w organizmie. Pierwiastek ten uważany jest za toksyczny. Jego magazynowanie, mimo nie dostarczania w dużych dawkach, daje podobne skutki co jego przedawkowanie.
Badania wykazują coraz liczniejsze szkodliwe właściwości fluoru takie jak: zaburzenia funkcjonowania wątroby, tarczycy czy trzustki, której wadliwe działanie prowadzić może do cukrzycy. Coraz częściej pojawiają się także informacje o jego wpływie na obniżenie poziomu IQ.
Fluor a inteligencja
Fluor ma nie tylko właściwości toksyczne dla naszego organizmu, ale także neurotoksyczne. Określenie to przejawia negatywny wpływ fluoru na układ nerwowy człowieka i funkcjonowanie mózgu. Działanie fluoru powoduje neurodegeneracyjne zmiany w móżdżku, hipokampie i korze mózgu. Oznacza to nic więcej niż niszczenie komórek mózgowych. Zmniejszana jest ilość przenośników informacji oraz receptorów w mózgu. Obniżana jest zdolność do nauki i słabnie pamięć. To właśnie na tak poważne skutki można się narazić poprzez długotrwałe przyjmowanie większych dawek fluoru.
Pierwiastek ten może być szczególnie niebezpieczny dla dzieci, które są bardziej wrażliwe a ich układ nerwowy jeszcze nie jest w pełni wykształcony. Problemem nie będzie tutaj spadek IQ i zastanawianie się nad związkiem między fluorem a inteligencją. Przede wszystkim warto zastanowić się nad uniknięciem trwałych i dokuczliwych skutków ubocznych takich jak problemy z pamięcią.
Fluor – dobro a może jednak zło
Fluor tak jak wiele innych pierwiastków ma pewne właściwości, które będą korzystne dla organizmu człowieka. Przede wszystkim w jego stronę kieruje nas chęć posiadania pięknego i zdrowego uśmiechu. Udowodnione działanie przeciwpróchnicze było przecież powodem, dla którego w wielu państwach zaczęto fluoryzować wodę pitną.
Jak zawsze, pamiętać trzeba jednak o zachowaniu umiaru. Nie bez kozery przecież zaprzestano fluoryzacji wody. Fluor jest pierwiastkiem łatwo dostępnym w naturalny sposób i nie trudno go przedawkować. Trzeba starać się by zachować jego zawartość na odpowiednim poziomie, tak aby unikać zarówno nieprzyjemnych skutków jego niedoboru, jak i dość niebezpiecznych dolegliwości wywoływanych przez jego nadmiar. Jeżeli mamy wątpliwości co do ilości przyjmowanego przez nas fluoru warto zawsze skonsultować się z lekarzem. Być może nie będzie trzeba jednoznacznie określać wartości tego pierwiastka, jeżeli zadbamy o utrzymanie go w normie.
