Co to jest ginekomastia? Przyczyny, objawy, leczenie

Ginekomastia (łac. gynaecomastia) to inaczej powiększenie gruczołu sutkowego u mężczyzny, spowodowane nadmiernym rozrostem tkanki tłuszczowej w obrębie piersi. Schorzenie może pojawić się w każdym wieku i dotyczy jednej lub obu piersi.  Szacuje się, że ginekomastia dotyka aż  30 % dorosłych mężczyzn!

Piersi są zbudowane z tkanki, którą otacza tłuszcz.  Rozwój tkanki gruczołowej piersi jest prawidłowym procesem w trakcie ciąży i laktacji u kobiet – dzieje się tak pod wpływem działania hormonów- estrogenu i progesteronu. Co ciekawe, przejściowy wzrost gruczołów piersiowych można zaobserwować również u noworodków płci męskiej, które są karmione mlekiem matki – stan ten przechodzi jednak samoistnie po kilku tygodniach. W przypadku mężczyzn powiększenie piersi jest zwykle objawem poważnej choroby lub zaburzeń hormonalnych.  Niestety, wielu mężczyzn wstydzi się nieestetycznego przerostu na piersi, dlatego leczenie rozpoczynają zbyt późno. Przerośnięte piersi mogą wywoływać poważne zaburzenia emocjonalne i problemy w kontaktach towarzyskich. Jakie są główne przyczyny ginekomastii i jak leczyć przykrą dolegliwość? Czy zmiany w piersi zawsze oznaczają nowotwór? Odpowiedź znajdziecie w artykule!

Ginekomastia – diagnoza. Jakie badania należy wykonać?

W jaki sposób rozpoznaje się ginekomastię? Najważniejsze jest dokładne  badanie fizykalne przeprowadzone przez lekarza. Ogromne znaczenie ma również szczegółowy wywiad przeprowadzony z pacjentem- warto poinformować lekarza o zażywanych w ostatnim czasie lekach. Po  zdiagnozowaniu  zmian zachodzących w gruczołach piersiowych, lekarz zleci wykonanie różnego rodzaju badań obrazowych, takich jak USG, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Możliwe, że zostaniemy skierowani na badania markerów nowotworowych. Niezbędne jest także sprawdzenie poziomu hormonów oraz przeprowadzenie badań pomocniczych (prób wątrobowych oraz morfologii). Wyniki badań pozwalają dokładnie określić przyczynę ginekomastii, dzięki czemu leczenie jest skuteczne. Dlatego warto udać się do lekarza już po zaobserwowaniu pierwszych objawów schorzenia. Pamiętajmy, że w przypadku każdej choroby, wczesne wykrycie zwiększa szansę na całkowite wyleczenie.

Ginekomastia – przyczyny i rodzaje

Zazwyczaj przyczyną ginekomastii są zaburzenia gospodarki hormonalnej. Mają one podłoże fizjologiczne lub patologiczne (związane z przewlekłą chorobą). Poniżej przedstawiamy wszystkie rodzaje ginekomastii:

• Ginekomastia fizjologiczna – jest związana z przejściowymi zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie.  Nie wymaga ona leczenia i ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni lub miesięcy, kiedy gospodarka hormonalna zaczyna działać prawidłowo. Ten rodzaj ginekomastii dotyczy:

– noworodków – ginekomastia występuje do 10 dnia życia i jest spowodowana przekazywaniem żeńskich hormonów znajdujących się w mleku matki;

– chłopców w okresie dojrzewania – ginekomastia pojawia się na skutek zwiększonej produkcji estrogenów;

– starszych mężczyzn – starzenie się organizmu powoduje zmniejszenie ilości produkowanego testosteronu.

• Ginekomastia patologiczna –  jest spowodowana genetyką lub poważnymi chorobami współistniejącymi, takimi jak marskość wątroby, nowotwór jąder lub płuc, niewydolność nerek czy nadczynność tarczycy. Pojawienie się ginekomastii może być także związane z hipogonadyzmem- to schorzenie, w wyniku którego organizm mężczyzny wytwarza niedostateczną ilość hormonów męskich. Wyróżniamy hipogonadyzm wrodzony lub nabyty (będący wynikiem przebytych chorób lub urazów). Jeśli chodzi o ginekomastię patologiczną, metody leczenia są uzależnione od konkretnego schorzenia, powodującego przerost gruczołu.
• Ginekomastia idiopatyczna – to rodzaj ginekomastii, której przyczyny nie da się ustalić.  Za jej pojawienie się może być odpowiedzialny  nadwrażliwy na estrogen receptor , który znajduje się w piersi. Można leczyć ją operacyjnie, poprzez chirurgiczne usunięcie nadmiernej tkanki gruczołowej.
• Ginekomastia rzekoma – występuje jedynie u osób otyłych i nie jest związana ze stanem chorobowym, a jedynie z nadmiarem tkanki tłuszczowej w różnych miejscach na ciele. Warto wiedzieć, że komórki tłuszczowe produkują estrogen, dlatego aby pozbyć się ginekomastii, warto zmienić codzienne nawyki żywieniowe.

Rozwój ginekomastii może być spowodowany również nadużywaniem alkoholu, który zaburza metabolizm hormonów płciowych. Niekiedy ginekomastia jest jednym ze skutków ubocznych zażywania silnych leków (dotyczy to głównie środków na serce i żołądek).

Ginekomastia – jak rozpoznać? Podstawowe objawy

Ginekomastia to dolegliwość, która przez wiele miesięcy może nie dawać żadnych objawów. Symptomy, które powinny skłonić mężczyznę do wizyty u lekarza, to między innymi:

• zmiana wyglądu jednej lub obu piersi
• asymetria piersi
• zniekształcenie brodawek
• nieprawidłowa masa sutka
• twarde, bolące brodawki
• nadwrażliwość w obrębie piersi
• wyciek z brodawek
• nabrzmiałe piersi
• wzmożone napięcie w klatce piersiowej
• ciemne zabarwienie brodawek i skóry wokół nich

W zależności od przyczyny ginekomastii, mogą pojawić się również inne niepokojące objawy, związane z konkretną chorobą.

Czy ginekomastia boli?

Przebieg ginekomastii u każdego pacjenta wygląda inaczej – objawy zależą od przyczyny. W niektórych przypadkach ból jest bardzo silny i utrudnia normalne funkcjonowanie, zdarza się również, że dyskomfort występuje sporadycznie.

Ginekomastia – leczenie

Leczenie ginekomastii opiera się przede wszystkim na usunięciu jej przyczyny.  Jeśli ginekomastia jest objawem nowotworu, najważniejsze jest chirurgiczne zlikwidowanie guza, a w niektórych przypadkach chemioterapia.  Jeśli pacjent choruje na marskość wątroby czy niewydolność nerek, celem terapii jest poprawa funkcjonowania tych narządów. Hipogonadyzm i inne zaburzenia hormonalne leczy się poprzez przyjmowanie testosteronu. Jeśli pomimo kuracji ginekomastia nie ustępuje, niezbędna jest operacja polegająca na usunięciu nadmiernej tkanki tłuszczowej lub gruczołowej.

Czy operacja ginekomastii jest refundowana przez NFZ?

Zabieg inwazyjny jest stosowany jedynie u pacjentów, w przypadku których  przyjmowanie leków i usuwanie przyczyny ginekomastii nie przyniosło żadnych efektów. Redukcja powiększonych gruczołów piersiowych jest w 100 % refundowana przez NFZ, jednak kwalifikacja do zabiegu dotyczy jedynie szczególnych przypadków.

Zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu ogólnym i trwa kilka godzin. Po operacji pacjent zostaje w szpitalu przez jedną dobę. Należy jednak pamiętać, że  czas oczekiwania na zabieg może być bardzo długi.  Wielu mężczyzn, ze względów estetycznych decyduje się na prywatne leczenie. Cena zabiegu w prywatnej klinice waha się od 3 do 7 tysięcy złotych. Obecnie wiele klinik umożliwia płatność w ratach.

Ginekomastia – domowe sposoby

Istnieje kilka naturalnych sposobów na zmniejszenie przerostu gruczołu sutkowego – dotyczy to oczywiście ginekomastii fizjologicznej lub rzekomej (wywołanej nadwagą). Oprócz zmiany diety na lekkostrawną, warto włączyć do jadłospisu produkty, które w naturalny sposób zwiększają poziom testosteronu (czerwone mięso, ostrygi, jagnięcina, tłuszcze). Jednocześnie pamiętajmy o ograniczaniu  produktów podwyższających poziom żeńskich hormonów – między innymi soi,  zawierającej estrogen. Poziom estrogenu podwyższają również czereśnie,  truskawki, szczypiorek, rabarbar,  czosnek i czerwone wino. Aby zachować równowagę hormonalną, należy unikać przetworzonych, sztucznych składników. Osobom borykającym się z ginekomastią, zaleca się suplementację cynku, który ma korzystny wpływ na poziom testosteronu.