by 
Katar i niedrożność nosa to objawy najczęściej kojarzone z przeziębieniem czy grypą. Chory w takiej sytuacji zazwyczaj sięga po duże dawki witaminy C, leki przeciwwirusowe albo popularne środki na leczenie objawów grypy – przeciwbólowe i przeciwzapalne. Czasem jednak pacjenci nie łączą kataru z innymi występującymi symptomami takimi jak: ból u nasady nosa nasilający się przy pochylaniu głowy. Takie objawy świadczyć mogą o zapaleniu zatok – stanie, który lekceważony może prowadzić do poważnych powikłań. Nierzadko zapalenie zatok wywołane jest zmianami budowy anatomicznej nosa i zatok, a nie tylko zwykłą infekcją. Czy krzywa przegroda nosowa wpływa na kondycję naszych zatok?
Zatem w jaki sposób poradzić sobie z zapaleniem zatok? Co zrobić, aby się go pozbyć? Czy operacja krzywej przegrody nosowej to jedynie rozwiązanie? W artykule postaramy się odpowiedzieć na wszelkie pytania. Opiszemy również czym jest zapalenie zatok, co je wywołuje oraz jakie są różnice między poszczególnymi rodzajami zapalenia zatok. Oprócz tego opiszemy nieco krzywą przegrodę nosową – jaki ma wpływ na nasze problemy z zatokami oraz kiedy najlepiej się poddać operacji.
Zapalenie zatok – czym jest i co je wywołuje
Zatoki to jamy powietrzne usytuowane w obrębie czaszki. Połączone są one z jamą nosa, dzięki czemu umożliwiają ruch powietrza i śluzu. Pełnią m.in. funkcję ochronną struktur mózgu, funkcję modulacji głosu oraz nawilżania wdychanego przez nos powietrza. Jeżeli w tkance wyściełającej zatoki zaczyna się tworzyć stan zapalny, wytwarza się wydzielin która zatyka ujścia zatok. Powietrze naciska na ściany zatok i nie może wydostać się na zewnątrz.
Zapalenie zatok najczęściej wywoływane jest przez zakażenie wirusowe lub nierzadko bakteryjne, sporadycznie grzybicze. Na rozwój choroby może mieć też wpływ próchnica zębów lub niedoleczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Problemy związane z zapaleniem zatok znacznie częściej odnotowuje się u osób chorych na astmę lub alergików. Częstotliwość występowania takiego stanu jest też zwiększona w przypadku zaistnienia nieprawidłowości anatomicznych takich jak przerost migdałków podniebiennych czy migdałka gardłowego a przede wszystkim przy skrzywieniu przegrody nosa. U człowieka w obrębie czaszki występują 4 rodzaje zatok: szczękowe – znajdujące się pod policzkami, klinowe – znajdujące się w środku czaszki, czołowe – zlokalizowane nad oczami oraz zatoki sitowe znajdujące się między oczami.
Zapalenie zatok sitowych, szczękowych, klinowych i czołowych – czym się różni
W przypadku zapalenia zatok szczękowych chory najczęściej odczuwać będzie ból zębów. Zapalenie zatoki klinowej objawia się bólem głowy w okolicy czołowej oraz potylicznej. W zapaleniu zatok czołowych charakterystyczny ból głowy pojawia się w okolicy czoła i nasila się w pozycji leżącej. Zapalenie zatok sitowych najczęściej wiąże się z bólem i uciskiem w kącikach oczu.
To właśnie zatoki sitowe są najbardziej narażone na wystąpienie stanu zapalnego jako następstwa przeziębień i infekcji górnych dróg oddechowych. Przyczyną takich dolegliwości jest zalegają w zatokach sitowych wydzielina co skutkuje bólem i nieżytem nosa utrzymującym się przez ponad 10 dni.
Zatoki niedrożne sitowe – najczęstsze przyczyny i możliwe powikłania
Niedrożność zatok sitowych jest ściśle związana z występowaniem ich zapalenia. Rzadko kiedy występuje ono samodzielnie – znacznie częściej pojawia się wraz z zapaleniem innych zatok przynosowych. Zapalenie zatok przynosowych występuje w każdym wieku, jednak zapalenie zatok sitowych najczęściej stwierdza się u dzieci.
Stan zapalny obejmujący zatoki przynosowe powoduje obrzęki błony śluzowej w obrębie nosa, co utrudnia przemieszczanie się powietrza oraz wydzieliny. Efektem tego jest długotrwałe zaleganie wydzieliny i jej nadmierne gromadzenie, przez co zatoki sitowe stają się niedrożne. Problemy z drożnością zatok przekładają się na komfort oddechu pacjenta oraz wywołują bóle głowy.
Nieleczenie lub nieodpowiedni dobór metody leczenia zapalenia zatok może prowadzić do powikłań oczodołowych takich jak zapalenie tkanek miękkich oczodołu. Możliwe jest także wystąpienie powikłań wewnątrzczaszkowych takich jak ropień mózgu czy zapalenie opon mózgowych.
Czy krzywa przegroda nosowa może wpływać na rozwój zapalenia zatok?
Przegroda nosowa to struktura dzieląca jamę nosa na przewód prawy i lewy. W czasie całego życia ulega wielu mikrourazom, które wraz z wiekiem człowieka i procesem twardnienia tkanek przegrody stają się trwałe i funkcjonują jako skrzywienia i nierówności przegrody nosowej. Jeżeli skrzywienie jest znaczne, powoduje to zaburzenia drożności nosa oraz utrudnia wentylację i drenaż zatok przynosowych a także ucha środkowego. Skutkiem może być między innymi częste występowanie zapalenia uszu.
Krzywa przegroda nosowa, zmniejszając drożność nosa, utrudnia przemieszczanie się powietrza oraz wydzieliny w jamie nosowej i zatokach. Zalegająca wydzielina wywołuje obrzęki błony śluzowej zatok, prowadzi do zamknięcia drożności kanalików, dzięki czemu znacznie szybciej rozwijają się bakterie i wirusy wywołujące zapalenie zatok. Poza zapaleniem zatok, krzywa przegroda nosowa zmniejsza zdecydowanie komfort życia poprzez utrudnianie oddychania. Najczęściej sprawia problem w czasie snu, powodując chrapanie i częsty bezdech, prowadzący do uszkodzeń tkanek w wyniku niedotlenienia.
Operacja przegrody nosowej – kiedy jest zalecana?
Prawidłowa drożność nosa jest kluczowa nie tylko ze względu na dyskomfort odczuwany przez pacjentów w czasie zapalenia zatok czy wynikający z trudności z oddychaniem. Bagatelizowanie pewnych objawów i brak odpowiedniego leczenia mogą prowadzić do poważnych powikłań takich jak np. zapalenie opon mózgowych. Ważne jest zatem skonsultowanie symptomów z lekarzem specjalistą.
Laryngolog, po wykonaniu podstawowych badań krwi, EKG , RTG oraz tomografii komputerowej ocenia stan ogólny zdrowia pacjenta oraz stopień zaawansowania skrzywienia przegrody nosowej. Dokonuje także oceny błony śluzowej nosa na podstawie badania endoskopowego. Operacja przegrody nosowej zalecana jest, gdy występują znaczne skrzywienia, które mocno ograniczają drożność kanalików. Pod uwagę brany jest także wiek pacjentów oraz informacje zebrane w czasie wywiadu lekarskiego pozwalające na ocenę dolegliwości wynikających ze schorzenia. Pacjenci często trafiają do laryngologa zbyt późno a wykonanie zabiegu staje się dla nich ostatnim ratunkiem.
Na czym polega operacja przegrody?
Operacja przegrody nosowej, zwana septoplastyką, zazwyczaj wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, jako procedura ambulatoryjna, niewymagająca długotrwałej hospitalizacji. Przed zabiegiem lub w czasie zabiegu lekarz wykorzystuje endoskop w celu obejrzenia kanałów nosowych i dokładnego zaplanowania kolejnych kroków operacji.
Operacja przegrody nosowej jest zabiegiem wykonywanym techniką wewnątrznosową. Dokonuje się nacięcia na granicy skóry i błony śluzowej nosa. Blizna po zabiegu nie jest widoczna. Zabieg polega przede wszystkim na usunięciu elementów powodujących skrzywienie przegrody oraz jej stabilizację. Utrzymanie odpowiedniej budowy przegrody możliwe jest dzięki wprowadzeniu i przyszyciu do niej na okres 7-10 dni odpowiednich płytek. Często stosowane jest także założenie tamponady przedniej, czyli ułożenia warstwowego długiego setonu gazowego. Tamponada przednia usuwana jest następnego dnia po zabiegu.
Czy da się żyć z krzywą przegrodą nosową?
Sama krzywa przegroda nosowa nie jest stanem chorobowym. Jest to jednak pewnego rodzaju anomalia, która może wywoływać różne dolegliwości, tak jak zapalenie zatok. U osób młodszych zazwyczaj nie występuje zbyt wiele problemów związanych z krzywą przegrodą. U osób starszych, kiedy jest ona znacznie twardsza, zaczynają się pojawiać coraz częstsze i poważniejsze objawy oraz stany chorobowe.
Jeżeli jedyną dolegliwością jest chrapanie, to prawdopodobnie operacja nie jest konieczna. Jeżeli jednak krzywa przegroda przyczynia się do odczuwania bólu i występowania przewlekłych zapaleń zatok, warto udać się do lekarza i ocenić konieczność wykonania operacji. Pozostanie w takiej sytuacji bez leczenia może okazać się niebezpieczne. Poza operacją możliwe jest także zastosowanie leczenia zachowawczego, które nie wyprostuje przegrody nosowej, ale pozwoli na kontrolę występowania powikłań i umożliwi leczenie objawów i pierwszych dolegliwości.
