Mastodynia – popularny problem wielu kobiet

Mastodynia co to jest?

Mastodynia to charakterystyczny ból i obrzęk w piersi, inaczej zwany mastalgią. Jest najczęstszym objawem bólu u pacjentów, którzy zgłaszają się z dolegliwościami w piersiach i poddają się badaniom. Zaburzeniu towarzyszy wrażliwość na dotyk i ból w jednej lub obu piersiach oraz ból brodawki. Mastodynia przechodzi bez występowania patologicznych i wyczuwalnych zmian tkanki, takich jak grudki czy stwardnienia. Rzadko występuje wypływ wydzieliny z brodawki.

Objawy dotyczą około 70% kobiet. W większości przypadków ból jest spowodowany podwyższonym poziomem prolaktyny lub tak zwaną hiperprolaktynemią utajoną. Ból dzieli się na dwa rodzaje – cykliczny i niecykliczny. Cykliczna wersja pojawia się przeważnie w drugiej połowie cyklu menstruacyjnego, a jej objawy ustępują z chwilą pojawienia się okresu. Poziom bólu mastodyni cyklicznej może się różnić w zależności od fazy cyklu miesiączkowego. Niecykliczny rodzaj mastodynii nie ma związku z menstruacją.

Mastodynia na czym polega?

Symptomami mastodynii są już wcześniej wspomniane obrzęki i dolegliwości bólowe w okolicy gruczołów piersiowych. Czasem ból bywa promieniujący, aż do okolicy pach lub ramion. Bardzo często występuje również znaczna tkliwość oraz uczucie ciężkości piersi. Niecykliczna postać mastodynii jest ostrym, piekącym, a nawet palącym bólem, który czasem obejmuje jedną pierś.

Niekiedy mastodynia zostaje zinterpretowana przez lekarza, jako syndrom zespołów przedmiesiączkowych. Istnieją różne metody leczenia tego schorzenia. Ból piersi u kobiet negatywnie wpływa na jakość ich życia. Bardzo często objawy bólu są postrzegane jako związane z rakiem, jednak  prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworów złośliwych u pacjentów ze skargami na ból piersi  jest bardzo niskie. W jednym z badań dotyczących związku pomiędzy mastalgią, a rakiem piersi, 5463 pacjentów zostało ocenionych retrospektywnie i nie stwierdzono żadnej korelacji z chorobą.
Przed przystąpieniem do leczenia większość lekarzy przeprowadza dodatkowe badania obrazowe, aby wykluczyć nowotwory złośliwe. Mastalgię zazwyczaj obserwuje się u młodych osób, choć tak naprawdę może ona dotknąć osoby w każdym wieku.

Istnieją publikacje ukazujące, że ból piersi jest także związany z czynnikami psychologicznymi. W jednym z badań nasilenie mastalgii wykazało znaczącą korelację z depresją i lękiem. W takich przypadkach wykazuje się również, że psychoterapia bez leczenia medycznego zakończyła się sukcesem u wielu pacjentów.

Mastodynia – co pomaga?

Leczenie mastodynii jest uwarunkowane jej postacią. Jeżeli mamy do czynienia z nieregularną mastodynią, terapia ukierunkowana jest na wyeliminowanie czynnika wywołującego ten stan. Natomiast cykliczna mastodymia powinna być leczona środkami farmaceutycznymi, ukierunkowanymi na zahamowanie hormonów (estrogenów).

Gdy ból staje się bardzo dokuczliwy warto zapytać o poradę lekarza ginekologa. W celu wykluczenia innych przyczyn bólu lekarz powinien wykonać specjalistyczne badania – USG oraz mammografię.

Mastodynia cykliczna

Mastodynia cykliczna, jest zazwyczaj związana z fazami cyklu miesiączkowego i spowodowana zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie. Występowanie mastodynii cyklicznej jest zatem cykliczne i kończy się wraz z menopauzą. Nadmiar estrogenów w drugiej fazie cyklu sprawia, że ciało jest napuchnięte, a obniżony progesteron powoduje obrzęki i nadwrażliwość. Ból pojawia się już rano, piersi są nabrzmiałe i występują trudności z ubraniem się. W nocy natomiast ciężko znaleźć odpowiednią pozycję, która nie będzie bolesna. Ból dotyczy obu piersi i zazwyczaj trwa kilka dni.

Mastodynia cykliczna występuje częściej niż niecykliczna. Dotyczy raczej kobiet w wieku 30 lat przed menopauzą. Zazwyczaj jest to ból dwustronny, a jego intensywność wzrasta tuż przed miesiączką, a zmniejsza się po miesiączce. Cykliczne bóle piersi są uwarunkowane aktualną fazą cyklu miesiączkowego, oznacza to, że jedną z najczęstszych przyczyn są naturalnie pojawiające się zmiany hormonalne. Jest to przede wszystkim zwiększające się stężenie estrogenów, których nadmiar prowadzi do pojawienia się obrzęku, czy opuchlizny. Nadmiarowi tego hormonu zazwyczaj towarzyszy spadek zawartości progesteronu, który skutkuje zwiększoną tkliwością oraz obrzękami. Ten rodzaj mastodynii najczęściej przechodzi samoistnie bez konieczności leczenia.

Mastodynia – przyczyny

Patofizjologia bólu piersi nie jest w pełni wyjaśniona. Czasem może to być po prostu noszenie nieodpowiednio dobranej bielizny oraz stosowanie niektórych leków. Za czynniki etiologiczne są uważane: wysoki poziom kwasów tłuszczowych w surowicy, wzrost poziomu prolaktyny zasadowej i nadmierna dieta tłuszczowa. W niektórych badaniach wykazano, że dużą rolę odgrywają również czynniki psychologiczne. Poziom prolaktyny podnosi się w nocy, podczas snu i jest to normalny, fizjologiczny proces, niestety prolaktyna wzrasta również w wyniku stresu.

Przyczyną bólu są też zmiany hormonalne, to właśnie wtedy mamy do czynienia z mastodynią cykliczną. Niektóre kobiety doświadczają go przez cały cykl miesiączkowy, inne tylko sporadycznie.

Sytuacje w których objawy mastodynii są nasilone, to ciąża, karmienie piersią, menopauza, okres dojrzewania. Jednak przyczyn bólu może być jeszcze więcej: zapalenie brodawki sutkowej, zapalenie gruczołu sutkowego, ropień piersi, półpasiec, nieodpowiednio dobrana garderoba, znaczne wahania masy ciała, czy niektóre leki. Czasem bywa też tak, że przyczyną mastodynii jest uraz lub zbyt duży wysiłek fizyczny.

Mastodynia – domowe sposoby

Istnieje wiele sposobów, które zmniejszają ból i obrzęk piersi w trakcie cyklu miesiączkowego. W przypadku mastodynii nie zawsze konieczne jest leczenie farmakologiczne. Jak wtedy radzić sobie z jej objawami? Całe szczęście istnieją też domowe metody walki z mastodynią. Bardzo ważna jest jednak zbilansowana dieta, która pomaga w walce z bólem. Należy również wyeliminować z diety kofeinę, teofilinę oraz unikać alkoholu. W tygodniu lub w okresie poprzedzającym miesiączkę należy jak najbardziej ograniczyć spożywanie soli. Przede wszystkim przestań używać białą sól i przeżuć się na sól himalajską. Jest znacznie łagodniejsza i dużo zdrowsza. Słone pokarmy mogą być źródłem bólu piersi, ponieważ powodują wzdęcia. Ważne jest także przyjmowanie witamin z grupy E, A i B, ich działanie zmniejsza obrzęk i nadwrażliwość piersi. Zalecana jest w szczególności dieta niskotłuszczowa, należy przerzucić się na stosowanie naturalnie występujących trójglicerydów. Skuteczne okazują się preparaty zawierające substancje, takie jak: wyciąg z niepokalanka, olej z wiesiołka, ekstrakt z cyklamenu i lilii tygrysiej, wyciąg z pluskwicy groniastej. Preparaty pochodzenia naturalnego, które nie zawierają hormonów mogą nam znacząco pomóc w walce z bólem. Bardzo dobrze sprawdzają się te zawierające niepokalanek mnisi, który odtwarza równowagę hormonalną i obniża poziom prolaktyny. Badania potwierdzają, że przyjmowanie takich preparatów przez około 3 miesiące skutecznie łagodzi ból oraz obrzęk piersi.
Należy jednak pamiętać, że leczenie domowe, czy farmakologiczne będzie skuteczniejsze, jeśli prawidłowo dobierzemy biustonosz. Dobrze dopasowany stanik jest szczególnie ważny, zwłaszcza gdy piersi są duże.

Ponadto bardzo często zaleca się zwiększenie suplementacji magnezu, który łagodzi dolegliwości bólowe. Najlepiej przyjmować go w drugiej fazie cyklu, bo dodatkowo złagodzi objawy zespołu przedmiesiączkowego. Warto także wykluczyć z diety czekoladę, kakao oraz kolorowe i energetyzujące napoje. Bardzo ważne jest, aby spożywać dostatecznie dużo owoców i warzyw, szczególnie zielonych warzyw liściastych. Dieta musi zostać wzbogacona w ryby zimnowodne, orzechy, len, sezam i nierafinowane oleje roślinne. Bardzo dobrym rozwiązaniem okazuje się spożywanie produktów sojowych (bez obaw o genetycznie modyfikowaną soję, w sklepie znajdziesz również tę niemodyfikowaną). Może to mieć związek z tym, że jedzenie tofu zamiast nabiału korzystnie wpływa na piersi. Wystarczy spojrzeć na kulturę azjatycką, mastodynia występuje tam znacznie rzadziej, to samo dotyczy raka piersi.

Na ból piersi sprawdzą się także zimne okłady, w obolałe miejsca można także wcierać żel z pochrzynu. Świetnym rozwiązaniem jest automasaż obolałych piersi. Najłatwiej zrobić to pod prysznicem lub w wannie. Zacznij od okolic brodawki sutkowej i masuj na zewnątrz okrężnymi ruchami. W ten sposób poprawisz krążenie i drenaż w piersiach, co zmniejszy twój ból.

Mastodynia niecykliczna

Zupełnie inne przyczyny natomiast niesie za sobą mastodynia niecykliczna. Ból niecykliczny jest odczuwany bardziej jako ból związany ze ścianą klatki piersiowej niż z samą piersią i nie jest on związany z cyklem menstruacyjnym. Ból niecykliczny może być odczuwany w sposób ciągły lub przerywany. Występuje on rzadziej niż typ cykliczny i raczej u kobiet po 40. roku życia. Ten rodzaj bólu zwykle występuje po menopauzie. Zwykle jest zlokalizowany z jednej strony i odczuwalny w jednym miejscu. Częstymi czynnikami są także stany zapalne sutka bądź ropień gruczołu sutkowego, torbiele, martwica tłuszczowa piersi, nadmierne rozszerzenie przewodów mlecznych, choroba Mondora (zakrzepowe zapalenie powierzchownych przewodów żylnych w obrębie ścian klatki piersiowej). Mastodynia niecykliczna może także występować u kobiet w ciąży, kobiet karmiących piersią, kobiet noszących źle dopasowaną bieliznę. Ponadto powodują ją także niektóre leki antykoncepcyjne bądź moczopędne.